Waarom een overname van bevoegdheden?
Het Belgisch sociaaloverlegmodel voorziet binnen de bedrijven twee overlegorganen: de ondernemingsraad (vanaf 100 werknemers) en het comité voor preventie en bescherming op het werk (vanaf 50 werknemers). Het comité pbw buigt zich over het welzijn van de werknemers, terwijl op een ondernemingsraad economische en financiële zaken besproken worden.
In 2008 werd een wijziging doorgevoerd aan de welzijnswet die werkgevers verplicht om in bepaalde gevallen economische en sociale informatie te verschaffen aan het comité pbw. Deze wijziging werd doorgevoerd onder invloed van een Europese richtlijn. De toepassingsmodaliteiten van deze bijkomende economische en sociale bevoegdheden staan beschreven in art. 65bis tot 65 undecies van de welzijnswet.
Welke bevoegdheden?
De uitbreiding van de bevoegdheden betreft enkel de verplichting (voor de werkgever) om de werknemers te informeren en te consulteren over een aantal economische en financiële punten en over bepaalde aspecten van de werkgelegenheid, arbeidsorganisatie en arbeidsovereenkomsten (sociale informatie). Het comité pbw neemt dus niet alle bevoegdheden van de ondernemingsraad over.
Wanneer?
De bijkomende bevoegdheden worden toevertrouwd aan het comité pbw in ondernemingen met 50 tot 99 werknemers die geen ondernemingsraad hebben. Met andere woorden, wanneer er wel een ondernemingsraad is, verandert er niets voor het comité pbw. De bevoegdheid inzake sociale informatie wordt enkel aan het comité pbw toevertrouwd indien er geen ondernemingsraad is én geen vakbondsafvaardiging.
Wat als er geen comité pbw is?
De algemene regel in de wetgeving welzijn op het werk luidt als er geen comité pbw is, dan neemt de vakbondsafvaardiging de opdrachten en taken over en als ook deze niet aanwezig is, is rechtstreekse participatie vereist. Dit geldt echter niet voor de overname van de bevoegdheden van de ondernemingsraad. Die worden enkel overgedragen aan het comité pbw (welzijnswet, art. 52).
Samengevat
Overdracht van bevoegdheden naar het comité pbw m.n.
- beperkte economische en financiële informatie, indien er geen ondernemingsraad is
- beperkte sociale informatie, indien er geen ondernemingsraad en geen vakbondsafvaardiging is
Wat wordt bedoeld met economische en financiële informatie?
De economische en financiële informatie die aan het comité pbw verstrekt moet worden gaat over de recente en de verwachte ontwikkeling van de activiteiten, en over de economische toestand van de onderneming (of vestiging). Volgende informatie is vereist:
- basisinformatie: concurrentiepositie, productie, algemene toekomstverwachtingen, ...), binnen de twee maanden na de verkiezing
- jaarlijkse informatie: dit zijn de documenten die bij de nationale bank ingediend moeten worden, binnen de drie maanden die volgen op het afsluiten van het dienstjaar.
Wat wordt bedoeld met sociale informatie?
Met sociale informatie wordt bedoeld informatie over werkgelegenheid, het invoeren van nachtwerk, veranderingen in de arbeidsorganisatie, e.d. Dergelijke informatie moet gedeeld worden met de ondernemingsraad en de vakbondsafvaardiging (op basis van cao's). Daarom neemt het comité pbw deze bevoegdheid enkel over indien er geen ondernemingsraad en ook geen vakbondsafvaardiging is.
In de praktijk
In de welzijnswet zijn er geen verduidelijkingen over de modaliteiten voor het verschaffen van de informatie. Er is wel bepaald dat de werkgever in sommige gevallen het vertrouwelijk karakter van de informatie kan inroepen (artikel 65novies). In de praktijk hebben de leden van het comité pbw er alle belang bij om het eens te worden over de modaliteiten en deze vast te leggen in het huishoudelijk reglement (bv. termijn waarbinnen informatie besproken moeten worden of de te respecteren termijn tussen de overhandiging en de bespreking van de documenten).
Het is bovendien aan de comités om in de praktijk te regelen hoe ze deze bevoegdheden integreren in hun praktische werking en ook dat vas te leggen in het huishoudelijk reglement. Blijft het één vergadering, of worden het twee gescheiden bijeenkomsten? Staat het secretariaat van het comité (i.c. de interne preventiedienst) ook in voor de praktische opvolging van deze economische en sociale informatie? Of gaat het secretariaat van deze bevoegdheden naar een andere dienst?
Meer info: FOD Werkgelegenheid Informatie en raadpleging van de werknemers: bijkomende economische en sociale bevoegdheden van het CPBW
