Psychosociale aspecten

Werk kan gepaard gaan met psychosociale risico's zoals stress, burn-out, pesterijen, geweld, grensoverschrijdend gedrag en alcohol- en drugsmisbruik. De gevolgen leiden met vaak frequent of langdurig ziekteverzuim.

De risicofactoren zijn meestal terug te vinden in de 5A's: arbeidsorganisatie, arbeidsomstandigheden, arbeidsinhoud, arbeidsvoorwaarden en de arbeidsrelaties.

Psychosociale risico's op het werk: de vijf A’s

Bij de risicoanalyse psychosociale risico’s op het werk moet de werkgever rekening houden met de aspecten van het werk die aanleiding kunnen geven tot stress of burn-out veroorzaakt door het werk of tot gezondheidsschade door conflicten, pesterijen of ongewenst seksueel gedrag op het werk.

Die aspecten kunnen opgedeeld worden in vijf groepen die elk aangeduid worden met een woord dat begint met een A: de vijf A's of 5 A's.

arbeidsorganisatie: structuur van de organisatie, procedures, managementstijl, …
arbeidsinhoud: complexiteit en de variatie van de taken, emotionele, lichamelijke of psychische belasting, duidelijkheid van de taken
arbeidsvoorwaarden: de modaliteiten voor de uitvoering van de arbeidsverhouding (bv. het type werkrooster)
arbeidsomstandigheden: de materiële omgeving waarin het werk wordt verricht (bv. inrichting van de werkplekken, lawaai)
arbeidsrelaties (interpersoonlijke relaties) op het werk: de interne relaties (tussen werknemers, met de leidinggevenden) maar ook met derden (bv. klanten)

Welke psychosociale risicofactoren komen het vaakst voor?

Cijfers van Eurostat geven aan dat tijdsdruk of werkdruk (overbelasting) de vaakst gerapporteerde risicofactor is voor mentaal welzijn. Een op de vijf Belgische werknemers geven aan dat ze te veel werkdruk ervaren en dat dat mogelijk een bedreiging vormt voor hun mentaal welzijn. De tweede meest aangehaalde risicofactor is contact met moeilijke klanten, patiënten, leerlingen, e.a. Belgen scoren doorgaans minder goed in vergelijking met het gemiddelde in de EU behalve voor de risicofactor jobonzekerheid.

Psychosociale risicofactoren: cijfers

% personen die blootstelling rapporteren aan risicofactoren die het mentale welzijn negatief kunnen beïnvloeden (Labour Force Survey 2020)

Medewerkers betrekken: niet alleen verplicht, het biedt ook een toegevoegde waarde

Het voeren van een beleid psychosociale risico's op het werk op basis van een risicoanalyse in samenwerking met alle medewerkers is verplicht. Het betrekken van de werknemers helpt om de risicofactoren goed in kaart te brengen, om oplossingen aan te reiken en een draagvlak te creëren voor het in de praktijk brengen van maatregelen. Betrek daarom medewerkers door hen aan te moedigen ervaringen te delen en door regelmatig naar de mening van medewerkers te peilen in teammeetings, in (individuele) informele contacten of in workshops.

Op zoek naar ondersteuning bij het uitvoeren van risicoanalyse psychosociale risico's?

Onze WellbeingScan zoomt in op het psychosociale welzijn van de medewerkers. Via interactieve sessies en enquêtes verkrijgen we inzichten in stressfactoren, tevredenheid en teamdynamiek. Met participatie als sleutelwoord helpen we bij het creëren van een ondersteunende omgeving waarin medewerkers zich goed voelen, beter samenwerken en productiever zijn.

Vraag meer informatie over onze Wellbeingscan