Sociale verkiezingen: procedure en terminologie

Lange voorbereiding

Voor verkiezingen in de politiek liggen de meeste elementen vast (kieskringen, datum,…). Dat is niet het geval voor de sociale verkiezingen. De technische bedrijfseenheden moeten telkens opnieuw afgebakend worden en ook het vastleggen van de verkiezingsdatum en het oproepen van de stemgerechtigden moet steeds gebeuren na een overlegprocedure.
Meer lezen: Sociale verkiezingen: wat je moet weten als preventieadviseur

Verkiezingsprocedure

De verkiezingsprocedure duurt 150 dagen. Ze draait rond twee belangrijke data: de dag van de stemming (omschreven door de wetgever als "dag Y") en de datum van aanplakking van de verkiezingsdatum (omschreven onder de naam "dag X"). De datum waarop de aanplakking plaatsvindt, waarmee de sociale verkiezingen worden aangekondigd (dag X) moet minstens 90 dagen voor de datum van de sociale verkiezingen (dag Y) vallen. Indien de verkiezingen over meerdere dagen worden georganiseerd, is dag Y de laatste dag van de verkiezingen.
De verkiezingsprocedure zelf bestaat uit verschillende termijnen met einddata. Sommige termijnen hebben een vaste einddatum, terwijl in andere gevallen vrij de begin- en einddatum van de termijn mogen gekozen worden.
De wet voorziet dat, indien de data van de verkiezingsprocedure samenvallen met een zondag of een andere inactiviteitsdag, de verrichting ten laatste aan de vooravond van die zondag of inactiviteitsdag uitgevoerd moeten zijn.

X en Y

In de administratieve procedure zijn datums X en Y dus bepalend voor de rest van de kalender. X, datum van aanplakking van de verkiezingsdatum, valt voor deze verkiezingen tussen 13 en 26 februari 2024. Y, dag van de stemming, situeert zich tussen 13 en 26 mei 2024.
De exacte datum van de verkiezingen moet bepaald worden in overleg tussen de werknemersvertegenwoordigers en de werkgever. Indien het de eerste maal is dat de verkiezingen georganiseerd worden in het bedrijf, zijn dit dus de vakbondsvertegenwoordigers en de werkgever. Bestaat er reeds een comité of een ondernemingsraad bestaat, dan moeten dit orgaan overleg plegen met de werkgever.

Start van de procedure

De procedure start op X-60, d.i. tussen 15 en 28 december 2023. De werkgever moet verschillende elementen meedelen aan de ondernemingsraad, het comité of de vakbondsvertegenwoordigers. Het gaat onder andere over informatie over de technische bedrijfseenheden, het aantal personeelsleden per categorie (bedienden, arbeiders, kaders, leidinggevend personeel, jongeren), de kaderfuncties en de indicatieve lijst van personen die kaderfuncties uitoefenen, het leidinggevend personeel en de indicatieve lijst van personen die een leidinggevende functie uitoefenen. Ten laatste op X-35 deelt de werkgever zijn beslissingen over deze thema's schriftelijk mee. X-28 is de ultieme datum voor beroep bij de rechtbank en op X-30 begint de bescherming van de kandidaten.

Tussen X en Y

Ten laatste 35 dagen na X (de aanplakking van de verkiezingsdatum) moet de lijst met de kandidaten bij de werkgever ingediend zijn. Vijf dagen later wordt deze lijst aangeplakt (X+40). Klachten tegen, intrekkingen van en wijzigingen aan de kandidatuur zijn mogelijk binnen de 7 dagen (d.i. voor X+47). De definitieve lijst wordt uitgehangen op X+54 maar kan nog worden aangepast tot X+77 in geval van:
-overlijden van een kandidaat;
-ontslag door de werknemer;
-ontslag uit de werknemersorganisatie;
-intrekking van de kandidatuur;
-wijziging van de personeelscategorie.

Overzicht

Onderstaande tabel geeft een vereenvoudigd overzicht van de procedures en de kalender van de sociale verkiezingen. De informatie die verband houdt met de verschillende stappen moet bovendien doorgegeven worden aan de FOD Werkgelegenheid. Hiervoor stelt de FOD een webapplicatie ter beschikking. 

Tabel Belangrijke data in de kalender van de sociale verkiezingen

Meer info: FOD Werkgelegenheid: Sociale verkiezingen 2024