Soorten asbest
Asbest is de verzamelnaam van een aantal delfstoffen van natuurlijke silicaatmineralen, opgebouwd uit fijne, microscopisch kleine vezels. De lengte van een vezel kan soms wel honderdmaal groter zijn dan de dikte.
De vezels worden in twee grote groepen ingedeeld:
- de serpentijnen met een gebogen vezelstructuur, waarvan chrysotiel (wit asbest) het meest werd gebruikt
- de amfibolen met een rechte vezelstructuur met als belangrijkste soorten crocidoliet (blauwe asbest), amosiet (bruine asbest), anthophylliet (geel), tremoliet (grijs) en actinoliet (groen)
Tabel Soorten asbest
| Soort | EG-Nummer | CAS-Nummer | Indeling |
| Asbest | - | 132207-32-0 | Kankerverwekkend, categorie 1A
H350 Kan kanker veroorzaken Specifieke doelorgaantoxiciteit bij herhaalde blootstelling, categorie 1
H372 Veroorzaakt schade aan organen bij langdurige of herhaalde blootstelling |
| Actinoliet | 616-417-6 | 77536-66-4 |
| Amosiet | 601-801-3 | 12171-73-5 |
| Anthophyliet | 616-472-1 | 77536-67-5 |
| Chrysotiel | 601-650-3 | 12001-29-5 |
| Crocidoliet | 601-649-8 | 12001-28-4 |
| Tremoliet | 616-473-7 | 77536-68-6 |
Eigenschappen
Asbestvezels werden al door de Grieken gebruikt, die ook de naam van een belangrijke eigenschap gegeven hebben: asbestos = onbrandbaar. Ze hebben een hoog isolerend vermogen dat gelinkt is met de specifieke structuur van de vezels: zo fijn en lang dat ze zeer dicht tegen mekaar kunnen geperst worden. Naast het isolerend vermogen is asbest ook:
- flexibel en slijtvast
- hitte-, vocht- en corrosiebestendig
- bestand tegen de meeste chemische stoffen en tegen micro-organismen
- makkelijk te bewerken
Gebruik
Omwille van al deze specifieke eigenschappen en omwille van zijn lage kost werd asbest door de eeuwen heen in allerhande toepassingen gebruikt. Asbest kan hechtgebonden zijn (vast) of niet-hechtgebonden (los). Bij hechtgebonden asbest zijn de asbestvezels in de asbesthoudende materialen gebonden met een bindmiddel, zoals cement, bitumen, kunststof of lijm. Voorbeelden zijn asbestcementen golfplaten, bouwpanelen of brandwerende platen. De asbestvezels komen niet (of moeilijk) vrij als het materiaal intact blijft
Bij niet-hechtgebonden asbest zijn de asbestvezels in de asbesthoudende materialen gebonden met weinig of een zwak bindmiddel. De niet-gebonden asbestvezels werden vaak gebruikt als isolatiespuitlaag in de bouw. Ze werden in een dunne laag gespoten op alle structuren die aanleiding konden geven tot het overslaan van brand van de ene verdieping naar de andere. Bij niet-hechtgebonden asbest komen asbestvezels makkelijk vrij.
Waarom is asbest zo gevaarlijk?
De bijzondere verhouding tussen de lengte en de dikte van de asbestvezel (tot 100/1) en zijn stevigheid hebben naast de gunstige isolatie-eigenschappen ook gevaarlijke gevolgen. Bij inademing worden de fijne, lange vezels amper tegengehouden door onze neusharen of slijmvliezen van de bovenste luchtwegen. De vezels kunnen diep doordringen in de longen en tot ernstige ziekten leiden. De grote meerderheid van die ziekten is onomkeerbaar en heeft een grote latentietijd: tussen het begin van de blootstelling en het begin van de ziekteverschijnselen ligt 10 tot 40 jaar, en soms zelfs meer.
Asbest: kankerverwekkend voor de mens
Een carcinogene of kankerverwekkende stof is een stof die kanker veroorzaakt of er de frequentie van verhoogt bij een blootgestelde populatie. Asbestvezels zijn minerale substanties die op basis van de Europese CLP-verordening ingedeeld zijn als kankerverwekkend (Kankerverwekkend, categorie 1A). Die categorie omvat enkel die stoffen waarvan de oorzaak-gevolgrelatie tussen de blootstelling van de mens aan dergelijke stoffen en het voorkomen van een bepaalde kanker bij de mens, voldoende is bewezen.
