Economische noodzaak?
‘Vóór 23:59 uur besteld, morgen in huis’, je kent deze, of analoge slogans wel. Het zijn dus al lang niet meer alleen de gezondheidswerkers, politie, brandweer en werknemers van volcontinu bedrijven die op alle ogenblikken van de dag/nacht of de week aan de slag zijn. De explosieve groei van e-commerce (om je pakje ’s nachts te versturen dus) doet het aantal mensen dat op onregelmatige uren werkt, enkel toenemen. In België ligt het percentage werknemers dat regelmatig ’s nachts werkt wel lager dan het EU gemiddelde. Volgens de European Working Conditions Telephone Survey 2021 gaat het om zo’n 10% in België t.o.v. 14% in de EU.
Risicoanalyse = wettelijk verplicht
Dat deze arbeidsvorm de nodige gezondheidsrisico’s meebrengt, is voldoende bekend. De wetgever heeft dit ook al geruime tijd begrepen en heeft naast een aantal bepalingen in de arbeidswetgeving ook in de Codex welzijn op het werk een specifieke titel over deze arbeidsvorm opgenomen (titel 1 Nachtarbeiders en werknemers in ploegendienst (art. X.1-1 - X.1-7) van boek X Werkorganisatie en bijzondere werknemerscategorieën).
Deze titel bepaalt dat de werkgever een risicoanalyse moet uitvoeren wanneer hij mensen in nacht- of ploegenarbeid tewerkstelt. Deze risicoanalyse zou moeten duidelijk maken welke nachtprestaties bijzondere risico’s of lichamelijke of geestelijke spanningen voor de werknemer met zich meebrengen. De werkgever moet hierbij ook rekening houden met de inherente risico’s van nacht- en ploegenarbeid. Deze risicoanalyse staat niet geheel los van de beoordeling door de preventieadviseur arbeidsarts. Deze zal zijn besluit immers laten afhangen van de risico’s die de job met zich meebrengt. Naast het werkschema dat gebruikt wordt, zijn ook de fysische, de fysieke en de mentale arbeidsfactoren van belang.
Men kan de risico’s bij deze arbeidsvormen indelen in deze die rechtstreeks samenhangen met de afwijkende werkuren en bestaande risico’s die verergerd worden door het nacht- of ploegenwerk.
