Wat is nachtwerk?
Omschrijving
De Codex welzijn op het werk bevat een titel waarin specifieke bepalingen zijn opgenomen over nacht- en ploegenwerk. Het gaat om titel 1 Nachtarbeiders en werknemers in ploegendienst (art. X.1-1 - X.1-7) van boek X Werkorganisatie en bijzondere werknemerscategorieën.
Art. X.1-1 geeft volgende omschrijvingen
- nachtarbeid: als alle arbeid die tussen 20 en 6 uur wordt verricht.
- een nachtarbeider is elke werknemer die nachtarbeid verricht of iedere werknemer die nachtprestaties verricht waarin zijn arbeidsregeling voorziet.
- arbeidsregeling met nachtprestaties dient te worden verstaan een arbeidsregeling met prestaties tussen 20 uur en 6 uur, met uitsluiting van de arbeidsregelingen waarin enkel werknemers worden tewerkgesteld die
- uitsluitend prestaties verrichten tussen 6 uur en 24 uur;
- werknemers die gewoonlijk beginnen te werken vanaf 5 uur.
Deze omschrijving is in lijn met de arbeidswet van 16 maart 1971 (Hoofdstuk III Arbeids- en rusttijden, Afdeling 4. Nachtarbeid) en de uitvoeringsbesluiten, m.n. koninklijk besluit van 16 april 1998 tot uitvoering van de wet van 17 februari 1997 betreffende de nachtarbeid.
Deze definitie moet wel bekeken worden in functie van de verplichtingen die de codex oplegt. De codex gaat uit van een risicoanalyse van de werkpost of de functie zodat gepaste preventiemaatregelen kunnen genomen worden indien de nachtarbeid bijzondere risico’s of lichamelijke of geestelijke spanningen met zich meebrengt. Verder eisen de bepalingen een periodieke gezondheidsbeoordeling (zie verder). Dit veronderstelt dus dat de nachtarbeid met een zekere regelmaat en een continuïteit wordt uitgevoerd.
Dat betekent dat een werknemer die tijdens het uitoefenen van zijn functie slechts zeer uitzonderlijk of onverwacht met nachtarbeid te maken krijgt (bv. een vergadering tot 22u) geen functie uitoefent die nachtarbeid omvat in de zin van de codex. Een werknemer met dergelijke functie is dan ook niet onderworpen aan een voorafgaande gezondheidsbeoordeling voor nachtarbeid.
Nachtarbeid = verboden, tenzij…
Nachtwerk is een uitzonderlijke vorm van tewerkstelling aangezien art. 35 van de arbeidswet een verbod bevat (§ 1. De werknemers mogen geen nachtarbeid verrichten.). Tegelijkertijd voorziet de wet dat nachtwerk mogelijk is indien de aard van het werk dit rechtvaardigt. Deze afwijkingen zijn geregeld in de arbeidswet of op basis van een koninklijk besluit. Een werkgever die nachtarbeid wil invoeren moet daarvoor een specifieke procedure volgen in overleg met de werknemers.
