Kader
De norm EN ISO 14119 Veiligheid van machines - Blokkeerinrichtingen gekoppeld aan afschermingen - Grondbeginselen voor het ontwerp en de keuze verplicht machinebouwers om maatregelen te nemen om manipulatie van industriële veiligheidsbesturingen en -systemen tegen te gaan. De norm heeft in 2013 norm EN 1088 over blokkeerinrichtingen vervangen. In norm EN 1088 waren echter weinig of geen maatregelen tegen manipulatie opgenomen. In 2024 werd de norm bijgewerkt en aangepast aan de laatste stand van de techniek.
Basisprincipes
De norm is gebaseerd op drie basisprincipes:
1. de aanleiding om beveiligingen te omzeilen reduceren door een ergonomisch ontwerp
2. de mogelijkheden beperken door moderne veiligheidsfunctionaliteiten toe te passen
3. de voordelen beperken door geen beloning te laten ontstaan (bv. manipulatie mag niet leiden tot het korter worden van een wachttijd)
Manipuleren, omzeilen
De norm gaat uit van het principe dat de ontwerper van een machine maatregelen moet nemen om het manipuleren of omzeilen van industriële veiligheidsvoorzieningen te voorkomen. Daarbij moet hij 'redelijkerwijs voorzienbaar verkeerd gebruik' beoordelen. De norm omschrijft omzeilen als een actie die een blokkeerinrichting manipuleert en buiten bedrijf stelt of zelfs volledig 'bypasst'. Het gevolg is dat de machine gebruikt wordt op een gevaarlijke manier die niet bedoeld is door de fabrikant.
Omzeilen kan gebeuren door: het handmatig verwijderen van schakelaars of besturingstechnische actuatoren uit de blokkeerinrichtingen, of het gebruik van 'makkelijk beschikbare objecten' zoals schroeven, naalden en touw.
Maatregelen
Omzeilen van de beveiligingen kan voorkomen worden door machines zo te ontwerpen dat manipulatie geen voordeel biedt en dus de prikkel om dat te doen ontbreekt. De fabrikant moet daarom nagaan of de machine in een bepaalde situatie, bijvoorbeeld bij storingen, dergelijk gedrag zou kunnen uitlokken. Het toepassen van aanvullende technische maatregelen biedt oplossingen om het omzeilen te voorkomen. Dergelijke technische maatregelen zijn bijvoorbeeld het onbereikbaar of onafneembaar maken van beveiligingen, gecodeerde systemen, ...
