Interne EU-markt beter voorbereiden op noodsituaties

Context

In tijden van crisis — denk bv. aan coronapandemie — kan ook het vrije verkeer van goederen in het gedrang komen. Nochtans is het precies dan belangrijk om te zorgen voor een goede coördinatie tussen de lidstaten en de werking van de interne markt te vrijwaren. Om een noodsituatie efficiënt aan te pakken kan een snelle beschikbaarheid van goederen en diensten die van kritiek belang zijn, het verschil maken.

IMERA

Om hieraan tegemoet te komen heeft de EU een pakket aan maatregelen uitgewerkt onder de noemer IMERA (Internal Market Emergency and Resilience Act). IMERA heeft tot doel om
- de interne markt te verstevigen door proactieve maatregelen om doeltreffend te reageren op noodsituaties (natuurrampen, economische schokken, volksgezondheidscrises, veiligheidsdreigingen)
- kritieke toeleveringsketens veilig te stellen
- het vrije verkeer van goederen, diensten en personen in stand te houden.

IMERA bevat o.m. maatregelen die als laatste redmiddel kunnen worden ingezet als een crisis de toevoer van kritieke goederen en diensten bedreigt.

De IMERA verordening verscheen in november 2024 in het Europees Publicatieblad en treedt op 29 mei 2026 in werking (zie tabel).

Geharmoniseerde goederen

Verscheidene richtlijnen en verordeningen bevatten regels voor het op de markt brengen van goederen. Deze regels verplichten fabrikanten om op basis van conformiteitsbeoordelingsprocedures de conformiteit aan te tonen met essentiële veiligheids- en gezondheidseisen. De fabrikanten kunnen hierbij gebruik maken van geharmoniseerde normen. Op producten die voldoen aan de bepalingen, wordt de CE-markering aangebracht.
In geval van een noodsituaties is het belangrijk dat ook deze geharmoniseerde goederen voldoende beschikbaar zijn om de crisis efficiënt aan te pakken. Een voorbeeld hiervan zijn de ademhalingsbeschermingsmaskers tijdens de coronapandemie. De IMERA regelgeving heeft daarom wijzigingen doorgevoerd in diverse richtlijnen en verordeningen met soepelere eisen voor crisisrelevante goederen. Er zijn bijvoorbeeld wijzigingen doorgevoerd in de pbm- en in de machineverordening 

Crisisrelevante goederen

Een crisisrelevant goed wordt omschreven als ‘niet-vervangbaar, niet-diversifieerbaar of onmisbaar voor het behoud van vitale maatschappelijke functies of economische activiteiten en essentieel voor de respons op een crisis. De EU-commissie stelt nog een lijst op met dergelijke crisisrelevante goederen.

Soepelere eisen

De versoepelingen behelzen bijvoorbeeld de prioritaire behandeling door aangemelde instanties van crisisrelevante goederen in noodsituaties. In uitzonderlijke gevallen kan er zelfs volledig afgeweken worden van de conformiteitsbeoordelingsprocedures.