Wettelijk kader
Verordening 2025/14/EU betreffende de goedkeuring van en het markttoezicht op niet voor de weg bestemde mobiele machines die deelnemen aan het verkeer op de openbare weg en tot wijziging van Verordening (EU) 2019/1020 verscheen op 8 januari 2025 in het Europese publicatieblad.
Niet voor de weg bestemde mobiele machines
De verordening gaat over ‘niet voor de weg bestemde mobiele machines die deelnemen aan het verkeer op de openbare weg’. Dergelijke machines – denk aan tractoren, werfvoertuigen, heftrucks of straatvegers – zijn bedoeld voor het uitvoeren van werkzaamheden, maar begeven zich soms of regelmatig in het verkeer, meestal om van de ene werkplek naar de andere te gaan. De verordening gaat enkel over de machines die een eigen aandrijving hebben, dus niet over deze die voortgetrokken worden.
Complementaire wetgeving
De niet voor de weg bestemde mobiele machines vallen al onder een aantal Europese regels, zoals de machinerichtlijn 2006/42/EG (machineverordening 2023/1230/EU) en de richtlijn over geluidsemissies buitenshuis (Richtlijn 2000/14/EG). De nieuwe verordening vervangt die regels niet maar bevat specifieke bijkomende bepalingen om lacunes op te vangen.
Wat regelt de verordening?
De verordening verplicht fabrikanten om dergelijke machines enkel op de markt te brengen als ze beschikken over een EU-typegoedkeuring. Zo’n typegoedkeuring kan afgeleverd worden door een goedkeuringsinstantie. De instantie beoordeelt of het voertuig beantwoordt aan de eisen en of het geen risico inhoudt voor inzittenden, andere personen of de weginfrastructuur.
Fabrikanten zijn ook verplicht om op de machines met zo’n typegoedkeuring een plaat aan te brengen met een duidelijk opschrift, een certificaat van overeenstemming af te leveren en instructies voor de gebruiker mee te geven.
Technische voorschriften
De verordening zegt in algemene termen dat de goedkeuringsinstantie moet nagaan of de machine geen risico’s inhoudt voor het verkeer, maar legt geen specifieke vereisten op. Dergelijke technische voorschriften worden opgenomen in bijkomende gedelegeerde handelingen die de Europese Commissie nog moet uitvaardigen (ten laatste op 29 januari 2027). Het gaat dan bijvoorbeeld over voorschriften over het gezichtsveld, reminrichtingen, geluidssignaalinrichtingen en massa.
Wat met de lidstaten?
De lidstaten staan onder andere in voor het oprichten van goedkeuringsinstanties en voor instanties bevoegd voor het markttoezicht. Bovendien zijn verkeersregels de bevoegdheid van de nationale overheden. Lidstaten kunnen dus nog altijd verbieden dat sommige machines op de openbare weg rijden, bijvoorbeeld omwille van hun buitensporige massa, ook al beschikken ze over een EU-typegoedkeuring.
Overgangstermijnen
De verordening is van toepassing vanaf 29 januari 2028. Lidstaten kunnen wel tot 29 januari 2036 het nationale recht inzake de nationale typegoedkeuring toepassen op niet voor de weg bestemde mobiele machines die in de handel worden gebracht tussen 29 januari 2028 en 29 januari 2036. Tijdens die periode kan de fabrikant ervoor kiezen EU-typegoedkeuring of individuele EU-goedkeuring aan te vragen, of te voldoen aan de relevante nationale regels.
Bron/Meer info: Verordening (EU) 2025/14 van het Europees Parlement en de Raad van 19 december 2024 betreffende de goedkeuring van en het markttoezicht op niet voor de weg bestemde mobiele machines die deelnemen aan het verkeer op de openbare weg en tot wijziging van Verordening (EU) 2019/1020
