De griep
Hoe geraak je besmet?
Griep is een virale infectie die veroorzaakt wordt door de influenzavirussen. De besmetting gebeurt doordat druppels die vrijkomen bij praten, hoesten, niezen of zingen, via de lucht verspreid worden en door het potentieel slachtoffer ingeademd worden. Ook door direct contact met deze druppels op oppervlaktes en voorwerpen (bv. zakdoeken) worden mensen besmet, maar in veel mindere mate. Er zijn slechts enkele viruspartikeltjes nodig om een infectie uit te lokken. Het aantal uitgescheiden virusdeeltjes per patiënt per dag is afhankelijk van de leeftijd: kinderen en adolescenten scheiden het meeste virusdeeltjes uit. Ook de ernst van de ziekte bepaalt hoeveel virus je uitscheidt: het neusvocht van personen met ernstige symptomen, bevat maar liefst 10.000 tot 10 miljoen infectieuze partikeltjes per milliliter.
Virushoudende druppeltjes blijven het langst besmettelijk in droge en koude lucht (uren tot dagen), maar worden snel inactief in natte en warme lucht en onder invloed van zonlicht (uv-stralen). Volwassenen kunnen de ziekte doorgeven vanaf een dag voor het uitbreken van de ziekte tot zeven dagen erna. Kinderen blijven soms meer dan een week besmettelijk.
Het begin
Griep kent vaak een vrij plots begin. Meestal zijn de symptomen: hoge koorts met rillingen, keelpijn, spierpijn, ernstige hoofdpijn, neusloop, moeheid, algemene zwakte of malaise, en na verloop van tijd ook hoesten. Na 24 uur bereikt de koorts een piek. Een op de vier patiënten heeft een tweede koortspiek rond de derde dag.
Griep onderscheidt zich van andere luchtweginfecties door de algemene verschijnselen die in de eerste 24 tot 36 uur de bovenhand hebben op de luchtwegsymptomen.
Verschil tussen griep, verkoudheid en buikgriep
Er zijn duidelijke verschillen tussen griep, verkoudheid en ‘buikgriep’ (zie tabel 1). Buikgriep heeft in se niets te maken met de griep. Het is wel een virusinfectie, maar wordt veroorzaakt door het norovirus.
Tabel 1 Vergelijking tussen griep, verkoudheid en buikgriep
| Symptomen & tekenen | Griep/influenzavirussen | Verkoudheid/rinovirussen | Buikgriep/norovirus |
|---|
| Koorts | Meestal hoog, gedurende drie à vier dagen | Soms | Zelden |
| Hoofdpijn | Meestal, kan ernstig zijn | Zelden | Soms |
| Rillingen | Meestal, kan ernstig zijn | Zelden | Vaak |
| Eetlust gedaald | Soms | Soms | Frequent, samen met braken en diarree |
| Hoesten | Meestal | Soms | Zelden |
| Keelpijn | Soms | Soms | Zelden |
| Niezen | Soms | Meestal | Zelden |
| Vermoeidheid | Meestal, tot twee à drie weken na infectie | Zelden | Zelden |
| Aantasting van het gehele lichaam | Meestal | Nooit | Maag & darmen |
| Symptomen komen snel op | Ja | Stapsgewijs | Ja |
| Mogelijke complicaties | Longontsteking | Sinusitis, binnenoorontsteking | Dehydratatie |
Behandeling en preventie
Aangezien griep een virusinfectie is, werken antibiotica niet. Comfortmedicatie kan gebruikt worden om de symptomen te bestrijden. Er zijn antivirale middelen op de markt, die snel na het uitbreken van de eerste klachten genomen moeten worden, maar daar moet spaarzaam mee omgesprongen worden. Ze worden vooral gebruikt door en voorbehouden aan hoogrisicopatiënten om ernstige complicaties te voorkomen. Ze moeten binnen de 48 uur na de eerste symptomen ingenomen worden en verkorten de ziekte slechts met gemiddeld één dag.
Om griep te voorkomen is vaccinatie – naast een goede hoest-, nies- en handhygiëne – het belangrijkste hulpmiddel.
Impact
Griep is zeer besmettelijk. Jaarlijks krijgt maar liefst 5 tot 10% van de bevolking de ziekte in een periode van slechts enkele weken. Griep wordt als goedaardig beschouwd: 95% van de mensen herstelt zonder gevolgen. Toch is het geen onschuldige ziekte: in België is griep jaarlijks verantwoordelijk voor 1.000 tot 4.000 doden. De slachtoffers zijn vooral oudere mensen en mensen met een chronische ziekte. Op piekmomenten kan 5 tot 30% van de bevolking getroffen zijn. Bedrijven draaien dan op een laag pitje en hospitalen zitten overvol, terwijl artsen thuis in bed liggen.
