Ergonomie is gericht op een optimalisatie van het mens-werk systeem en zo te zorgen voor meer welzijn en meer efficiëntie.

Wat is ergonomie?

Ergonomie wordt vaak geassocieerd met de preventie van musculoskeletale aandoeningen maar omvat meer dan dat. Ergonomie verwijst naar de wetenschappelijke studie van de interactie tussen mensen en de andere elementen van het systeem zoals de werkomgeving, het ontwerp van producten en de organisatie van het werk.

Mens-werk systeem

Mens en werk worden in de ergonomie bekeken als twee elementen van een systeem dat in zijn totaliteit moet bekeken worden. Tussen de twee elementen bestaat een wisselwerking. De mens beïnvloedt tijdens zijn werkzaamheden de machines/materieel en omgeving. Omgekeerd ondergaat de mens ook een invloed van het werk zelf en van de omgeving. 

Basisprincipes

Ergonomie

  • gaat uit van een systeembenadering;
  • is ontwerpgedreven (gericht op het herontwerpen van de omgeving, werkpost of taken);
  • is een mensgericht proces waarbij gebruikers een bron zijn voor het ontwikkelen van kennis en het testen van oplossingen;
  • is zowel gericht op het bevorderen van welzijn op het werk als op het verbeteren van efficiëntie.

Wat is een ergonomische aanpak?

Wanneer er zich problemen stellen op het werk, uit zich dat meestal in klachten van werknemers, in meer ziekteverzuim, meer ongevallen, meer fouten, een verminderd rendement,... Het komt er dan op aan efficiënte oplossingen te zoeken. Een ergonomische aanpak kan uitsluitsel bieden.

Problemen lokaliseren

Oplossingen zoeken is niet altijd eenvoudig. Verschillende elementen uit het mens-werk systeem, die onderling in interactie staan, kunnen aan de basis liggen van de problemen. Deze elementen hebben te maken met:

  • de uitrusting (machines, technische hulpmiddelen, gereedschap, werkplek en inrichting)
  • de organisatie van het werk en de taken (taakinhoud, afwisseling, werktijden, pauzes, nacht- of dagwerk, opleiding, communicatie,…)
  • de producten waarmee gewerkt wordt (gewicht, vorm, gevaarlijke chemische of andere eigenschappen, warme of koude voorwerpen,…)
  • de omgeving  (geluid, licht, klimaat, stof,…)
  • de mens (gestalte, gewicht, conditie, kennis en vaardigheden, opleidingsgraad,…)

Risico’s analyseren

De ergonomische benadering begint steeds met een analyse van de taken en de organisatie. De benadering richt zich op de identificatie en evaluatie van risicofactoren en gebruikt hiervoor een combinatie van subjectieve en objectieve analyse. Deze analyses laten toe om de externe en interne werkbelasting nauwkeurig te kunnen bepalen. Dit vormt de basis van een effectieve preventiestrategie die zou moeten volgen op de ergonomische studie.
Als “aanpassingen uitvoeren aan het mens-werk systeem” het doel is, spreekt men van “correctie-ergonomie”. Indien men overgaat tot een volledig nieuw ontwerp, spreekt men van “conceptergonomie”.
Beide aanpakken zijn multidisciplinair, globaal en participatief. Het mag niet bij een analyse blijven. De analyse is de eerste stap op weg naar de oplossing.