Stress en burn-out
Stress
Mensen ondervinden stress als zij een onevenwicht ervaren tussen de eisen die het werk met zich meebrengt en de mogelijkheden of capaciteiten om met die eisen om te gaan. Dat leidt tot werkdruk en hoeft niet altijd negatief te zijn maar als de stress voortdurend aanwezig is en er bovendien weinig ondersteuning is van collega's, leidinggevenden of het thuisfront, dan kan dit leiden tot gezondheidsklachten.
Stressgevoeligheid varieert sterk van de ene tot de andere persoon. Daarnaast is het belangrijk te beseffen dat de job op zich vaak niet de enige oorzaak is van stress. De diverse verwachtingen van familieleden en vrienden, de eisen die men zichzelf stelt, het enorme palet aan keuzemogelijkheden, het werk zelf, maar ook de combinatie gezin-werk zijn bepalende factoren.
Burn-out
Burn-out is een negatieve, aanhoudende gemoedstoestand die verband houdt met het werk, die voorkomt bij normale individuen en die gekenmerkt wordt door uitputting, een gevoel van onbekwaamheid, demotivatie en disfunctioneel gedrag op het werk. Bij een burn-out voelt een persoon zich mentaal en lichamelijk uitgeput, opgebrand. Burn-out leidt tot gevoelens van vermoeidheid, een negatieve houding ten opzichte van de job en een afname van de productiviteit.
Oorzaken
De oorzaken van stress op het werk kunnen in 5 categorieën (de 5 A’s) ingedeeld worden:
- arbeidsorganisatie
- arbeidsinhoud
- arbeidsvoorwaarden
- arbeidsomstandigheden en
- arbeidsverhoudingen (interpersoonlijke relaties)
Voorbeelden zijn:
- overdreven moeilijk werk en/of onvoldoende tijd om taken af te werken
- tegenstrijdige eisen en een gebrek aan duidelijkheid over de rol van de werknemer
- het niet overeenstemmen van de jobvereisten met de competenties van de werknemer
- gebrek aan inspraak bij het nemen van beslissingen die de werknemer treffen
- alleen werken, zeker in functies waarbij men in contact kan komen met agressieve klanten
- een gebrek aan steun van het management en de collega’s
- een onrechtvaardige verdeling van werk, beloningen, promoties en carrièrekansen
- slechte communicatie, slecht begeleide herstructureringen en jobonzekerheid
- moeilijkheden in het combineren van werk en privéleven
Aanpak
Een bedrijf heeft er alle belang bij om een degelijk stressbeleid op te zetten. Werkgevers zijn trouwens verplicht een risicoanalyse te maken voor psychosociale risico’s. Voor die elementen van de 5 A’s die ze kunnen beïnvloeden, moeten ze preventieve maatregelen nemen. Dit houdt onder andere in dat werknemers voldoende autonomie, inspraak en ondersteuning krijgen.
Maar ook individuen en hun familie of directe omgeving kunnen actie ondernemen om hun stressgevoeligheid te verminderen:
- zelf geen stressvolle situaties opzoeken of veroorzaken
- de situatie die stress veroorzaakt, veranderen
- als dat niet kan, de stresserende situatie eens anders bekijken
- bepaalde situaties aanvaarden zoals ze zijn
- tijd maken voor plezier en ontspanning
- gezond leven
Wettelijk verplicht
Stress is een psychosociaal risico en moet dus verplicht worden aangepakt volgens de Wet van 4 augustus 1996, hoofdstuk 5 bis Psychosociale risico's op het werk en Titel 3 - Preventie van psychosociale risico's op het werk van de Codex welzijn op het werk
