Arbeidsongevallenanalyse = verplicht
De verplichting om arbeidsongevallen te analyseren staat ingeschreven in de wetgeving. De Codex welzijn op het werk legt de verplichting op om elk ongeval en incident dat zich op het werk voor doet te onderzoeken. De verplichting ligt bij de hiërarchische lijn (Codex, art. I.2-11, 2°). Maar ook de preventieadviseur krijgt deze taak toegewezen. In het kader van de permanente risico-evaluatie moet hij ook onderzoeken naar arbeidsongevallen en incidenten uitvoeren (Codex, art. II.1-6, §1, 1°, d). Daar bovenop is er nog de opdracht om in het kader van het dynamisch risicobeheersingsysteem deel te nemen aan de studie van de factoren die van invloed zijn op het ontstaan van ongevallen of incidenten en aan de studie van de oorzaken van doorslaggevende aard van elk ongeval dat een arbeidsongeschiktheid tot gevolg heeft gehad (Codex, art. II.1-4, 2°).
De wetgeving geeft dus een duidelijk kader voor de verplichting om elk ongeval en incident te onderzoeken waarbij een goede samenwerking nodig is tussen alle betrokkenen. In eerste instantie de hiërarchische lijn maar de preventieadviseur speelt een belangrijke rol bij het initiëren, ondersteunen en coördineren van het proces.
Ongeval, incident, bijna-ongeval
In de wetgeving welzijn op het werk staat geen definitie van wat bedoeld wordt met ongeval of incident. Aangezien de wetgever het heeft over "ongevallen en incidenten die zich op de arbeidsplaats hebben voorgedaan" zou men kunnen veronderstellen dat een incident geen ongeval is. Een ongeval kan dan een ongewenste gebeurtenis zijn die een letsel met zich heeft meegebracht terwijl een incident enkel materiële of geen schade tot gevolg heeft. De ongewenste gebeurtenissen zonder schade kunnen ook omschreven worden als bijna-ongevallen.
Deze omschrijvingen en het onderscheid tussen ongeval en incident stemt bijvoorbeeld niet overeen met wat in ISO 45001 bedoeld wordt met ongeval en incident; In ISO 45001 is incident de overkoepelende term. Een ongeval wordt gedefinieerd als een incident met een letsel, gezondheidsschade of de dood tot gevolg. Een incident zonder letsel, gezondheidsschade of de dood, is een bijna-ongeval.
Lessen voor de toekomst
Maar de wettelijke verplichting kan niet de enige reden zijn om ongevallen en incidenten te analyseren. De belangrijkste reden is dat een analyse informatie oplevert om in de toekomst ongevallen te voorkomen. En de analyse hoeft zich niet te beperken tot ongevallen met letsel. De ernst is immers niet bepalend voor de kwaliteit van de informatie die uit een analyse kan gehaald worden. De onderliggende omstandigheden die tot een voorval met ernstige, lichte, of geen schade leiden, zijn dezelfde. Het in kaart brengen van deze omstandigheden is hoe dan ook waardevol.
Het opzetten van een systeem waarbij alle ongevallen en incidenten systematisch gemeld worden, is dan ook een prima investering en een basiselement in een preventiebeleid. Dat wil daarom niet zeggen dat elke ongeval of incident een doorgedreven analyse vergt. Wel belangrijk is dat het niet blijft bij het melden. Vooraf moet vastgelegd worden op welke manier de opvolging gebeurt (wie doet wat, hoe wordt feedback gegeven, hoe wordt beslist welke ongevallen en incidenten een verdere analyse vergen).
