Brandweerstand

Brandweerstand?

De brandweerstand (of brandwerendheid) van een bouwelement kan omschreven worden als de tijdspanne waarin dat bouwelement zijn functies (draagvermogen, vlamdichtheid en/of thermische isolatie) op efficiënte wijze kan blijven uitoefenen in geval van brand. 
Brandweerstand mag niet worden verward met brandreactie. Brandreactie verwijst naar de brandbaarheid van een bouwproduct of zijn vermogen om het vuur te voeden.

Wettelijk kader

Geharmoniseerde voorwaarden voor het in de handel brengen van bouwproducten

Verordening (EU) 305/2011 van 9 maart 2011 stelt de geharmoniseerde voorwaarden vast voor het verhandelen van bouwproducten. Bijlage 1 beschrijft de fundamentele eisen voor bouwwerken en op het vlak van brandveiligheid gaat dat over het verzekeren van:

• het draagvermogen van de constructie gedurende een bepaalde tijd
• het beperken van het ontstaan en de verspreiding van vuur en rook binnen het bouwwerk zelf en naar belendende bouwwerken
• veilig verlaten van het bouwwerk door de bewoners
• de toegang en veiligheid van reddingsploegen

Indeling brandwerendheid 

Verordening 305/2011 werd aangevuld met een specifieke reglementering over de classificatie voor brandweerstand van bouwproducten. Gedelegeerde verordening 2024/1681/EU werd gepubliceerd in het Europees Publicatieblad van 13 juni 2024. De gedelegeerde verordening bepaalt onder andere de prestatieklassen met betrekking tot de brandwerendheid van bouwproducten van dragende en niet dragende elementen met of zonder brandcompartimenteringsfunctie, ventilatiesystemen, technische installaties en wand- en plafondbekleding. De gedelegeerde verordening vervangt de Europese beschikking 2000/367/EG.

Prestatieklassen brandweerstand

De prestaties die bouwelementen gedurende een bepaalde tijdsduur moeten behouden, worden beoordeeld tijdens een genormaliseerde brandweerstandsproef.

De drie belangrijkste beoordeelde prestaties voor bouwelementen zijn:

• draagvermogen (criterium ‘R’): het vermogen van een dragend bouwelement om zijn last gedurende een bepaalde tijd te ondersteunen, ondanks de inwerking van een brand (ook omschreven als ‘stabiliteit’)
• integriteit (criterium ‘E’): het vermogen van een scheidend bouwelement dat aan één zijde blootgesteld is aan een brand om geen vlammen en hete gassen door te laten en te vermijden dat er vlammen zouden ontstaan aan de niet-blootgestelde zijde (ook omschreven als ‘vlamdichtheid’)
• isolatie (criterium ‘I’): het vermogen van een scheidend element om de doorgang van warmte tegen te houden. De overdracht moet zodanig beperkt blijven dat de niet-blootgestelde zijde niet kan ontvlammen, noch enig ander element in de onmiddellijke omgeving van deze zijde. Het element moet eveneens voldoende thermisch geïsoleerd zijn om personen in de buurt te beschermen.

Naast deze drie basiscriteria, zijn er nog andere facultatieve indelingen die wijzen op specifieke kenmerken van een bouwelement. De indeling en het gebruik is afhankelijk van de toepassing van de bouwelementen. Een volledig overzicht van de kenletters die gebruikt worden (Gedelegeerde verordening 2024/1681/EU) is opgenomen in tabel 2.

De brandweerstand van een bouwelement wordt uitgedrukt in de periode dat het bouwelement bij een brand blijft voldoen aan een of meerdere basiscriteria (REI). De tijdswaarde uitgedrukt in aantal minuten wordt toegevoegd aan de kenletter(s) die naar het criterium verwijzen (zie tabel 1). Niet alle brandwerende bouwproducten beantwoorden aan de drie criteria, bijvoorbeeld: 

• een EI 60 brandwerende deur heeft geen structurele functie in het gebouw, maar moet vlammen, hete gassen (E) en hitte (I) een uur lang tegenhouden 
• een E 30 brandwerend raam houdt vlammen en hete gassen (E) 30 minuten tegen, maar geen hitte.

De REI-kenletters kunnen aangevuld worden met de optionele prestaties die kenmerkend zijn voor bepaalde specifieke uitrustingen. Het S-criterium heeft bijvoorbeeld betrekking op het vermogen van scheidingselementen (bv. deuren, schrijnwerk) om rook vast te houden. Bijvoorbeeld: als een brandwerende deur de EIS 30-nomenclatuur heeft, kan die deur niet alleen vlammen (E) en hitte (I), maar ook rook (S) gedurende 30 minuten tegenhouden.

Tabel 1 Prestaties brandweerstand

Evaluatie door testen of berekening 

In België zijn de brandvoorschriften voor gebouwen opgenomen in het KB Basisnormen. Daarin staan ook eisen inzake de brandweerstand van bouwelementen. Om de brandweerstand te attesteren kan gebruik gemaakt worden van de informatie over de brandweerstand van een bouwproduct die opgenomen is bij de CE-markering en in de bijhorende ‘prestatieverklaring’ (Declaration of Performance, kortweg DoP). Op basis van de EU-bouwproductenverordening is de CE-markering enkel verplicht voor bouwproducten die onder een norm vallen die geharmoniseerd is. 
Voor andere bouwelementen bestaat de mogelijkheid om de brandweerstand te testen volgens de normenreeks NBN EN 13501 (Brandclassificatie van bouwproducten en bouwdelen) of te berekenen op basis van de Eurocodes. 
De Eurocodes zijn een geïntegreerd geheel van Europese normen voor het ontwerp en de dimensionering van gebouwen. In totaal zijn er tien Eurocodes (nummer 0 t.e.m. 9), die elk ofwel een specifiek type constructie behelzen (bv. Eurocode 2 voor betonconstructies) ofwel een specifiek domein (bv. Eurocode 7 voor grondmechanische berekening). In elke Eurocode (behalve 7 en 8) is een onderdeel over brandwerendheid opgenomen met een berekeningsmethode voor de brandweerstand.