delenLaatste rechte lijn richting Sociaal Strafwetboek
Sociaal strafrecht
Het sociaal strafrecht bundelt alle bepalingen uit het arbeidsrecht en de sociale zekerheid waarop de inbreuken bestraft worden met strafrechtelijke sancties. Momenteel liggen die nog verspreid over verschillende wetten, waardoor ze een onsamenhangend geheel vormen. Een herziening van het sociaal strafrecht drong zich daarom op.
Sociaal Strafwetboek
Het Sociaal Strafwetboek zal alle strafbepalingen in het kader van het sociaal recht uniformiseren en het stelsel van strafrechtelijke sancties en administratieve geldboetes vereenvoudigen. Daarnaast zal het eveneens de regels rond de voorkoming van inbreuken samenbrengen.
Betere leesbaarheid
Dit nieuwe wetboek vereenvoudigt de strafrechtelijke bepalingen door alle bepalingen samen te voegen en ze dezelfde logische structuur te geven (naar analogie met het strafwetboek).
Ook worden verschillende inbreuken gedepenaliseerd en enkel nog bestraft met administratieve boetes. Verder deelt het de sancties op in vier sanctieniveaus en voert het enkele nieuwe straffen in.
Uitzondering
De strafbepalingen over gezondheid en veiligheid op het werk werden niet herschreven op maat van het Sociaal Strafwetboek. De wetgever is immers al enkele jaren bezig met de bepalingen rond veiligheid en welzijn op het werk samen te bundelen in de ‘Codex inzake het welzijn op het werk’. Hierin zullen ook alle bepalingen uit het Algemeen Reglement voor de Arbeidsbescherming worden opgenomen.
Deze Codex is echter nog niet af. De Commissie voor Justitie en Sociale Aangelegenheden wou de uitwerking van die Codex in de war sturen. Daarom worden in het ontwerp voor het Sociaal strafwetboek voorlopig enkel middelmatige straffen voorzien voor inbreuken in verband met veiligheid en welzijn op het werk. Het ontwerp voorziet enkel strengere straffen wanneer er sprake is van verzwarende omstandigheden.
Structuur
Boek I van het Sociaal Strafwetboek bevat de procedureregels, het stelsel van de administratieve geldboetes en het algemene stelsel van straffen. Boek II heeft betrekking op de inbreuken. Die worden ingedeeld per materie (zie tabel 1).
Tabel 1 - Sociaal Strafwetboek - Onderverdelingen van boek II: "De inbreuken en hun bestraffing in het bijzonder"
| Hoofdstuk | Titel |
| 1 |
Inbreuken tegen de persoon van de werknemer - afdeling 1: De persoonlijke levenssfeer van de werknemer - - afdeling 2: Geweld, pesterijen of ongewenst seksueel gedrag op het werk - - afdeling 3: Gezondheid en veiligheid op het werk - afdeling 4: Voor de toegang tot de arbeid vereiste leeftijd |
| 2 | De inbreuken met betrekking tot de arbeidstijd |
| 3 | Inbreuken in verband met andere arbeidsvoorwaarden |
| 4 | Illegale arbeid |
| 5 | Niet-aangegeven arbeid |
| 6 | De inbreuken betreffende de sociale documenten |
| 7 | De inbreuken betreffende de collectieve arbeidsbetrekkingen |
| 8 | Inbreuken met betrekking tot het toezicht |
| 9 | Inbreuken betreffende de sociale zekerheid |
| 10 | De inbreuken van valsheid, van het gebruik van valse stukken, van onjuiste of onvolledige verklaringen en van oplichting in het sociaal strafrecht |
| 11 | Gemeenschappelijke bepalingen van voormelde hoofdstukken |
Administratieve geldboetes
Het nieuwe Sociaal Strafwetboek wijzigt ook de regels rond administratieve geldboetes. Deze administratieve boetes zullen veralgemeend worden voor alle aangelegenheden rond sociaal strafrecht, ongeacht de ernst ervan. Nu worden de administratieve geldboetes enkel gebruikt voor inbreuken in het kader van de sociale zekerheid.
De veralgemening van de administratieve geldboetes biedt het voordeel dat er een sanctie beschikbaar is voor minder ernstige strafbare feiten. Momenteel worden die immers vaak zonder gevolg geklasseerd door de arbeidsauditoraten.
Sanctieniveaus
Het Sociaal Strafwetboek deelt de bestraffingen op in 4 sanctieniveaus (art. 101 – zie tabel 2). Dat is een flinke vereenvoudiging in vergelijking met de 16 types gevangenisstraffen en de 40 verschillende boetes die momenteel bestaan. Voor de zogenaamde “lichte” inbreuken (van niveau 1) is de administratieve geldboete dus de enige sanctie geworden.
Tabel 2 - Sancties van niveau 1, 2, 3 en 4
| Niveau | Sanctie | voorbeelden (gezondheid en veiligheid op het werk) |
| 1 | administratieve geldboete van 10 tot 100 € |
- niet-naleving van louter administratieve verplichtingen - inbreuken op de collectieve arbeidsovereenkomsten |
| 2 |
- strafrechtelijke geldboete van 50 tot 500 € of - administratieve geldboete van 25 tot 250 € |
- sommige inbreuken op de reglementering betreffende pesterijen en geweld op het werk (op het niveau van preventie) - belemmering van de goede werking van het comité PBW |
| 3 |
- strafrechtelijke geldboete van 100 tot 1.000 € of - administratieve geldboete van 50 tot 500 € |
- gewone inbreuken op de reglementering betreffende het welzijn op het werk - geen dekking voor arbeidsongevallen - moedwillige en bewuste niet-aangifte van arbeidsongevallen (anders niveau 2) |
| 4 |
- gevangenisstraf van 6 maanden tot 3 jaar en/of - strafrechtelijke geldboete van 600 tot 6000 € of - administratieve geldboete van 300 tot 3.000 € |
- zware inbreuken op de reglementering betreffende het welzijn op het werk (die bijvoorbeeld tot een arbeidsongeval hebben geleid) - inbreuken op de veiligheid en de gezondheid van jonge werknemers - niet-naleving van de maatregelen genomen door de arbeidsinspectie - geweld, pesterijen en ongewenst seksueel gedrag op het werk |
Straffen
Voortaan zullen de administratieve geldboetes ook vermenigvuldigd moeten worden met de wettelijke opdeciemen (vermenigvuldigen met 5,5). Wanneer verschillende personen bij de inbreuk betrokken zijn, wordt de boete, net zoals vroeger, vermenigvuldigd met het aantal personen (met een bovengrens van 100).
Voor zeer ernstige inbreuken (inbreuken van niveau 3 en 4 en wanneer de wet dit voorziet), voorziet het Sociaal Strafwetboek nog extra straffen: de sluiting, het beroepsverbod en het verbod van exploitatie, hetzij persoonlijk, hetzij door een tussenpersoon.
: 28/04/15
: PreventActua 9/2010
