Veilig op de elektrische fiets en de speedpedelec
Elektrische fiets vs. speedpedelec
Heb je een rijbewijs nodig om met een elektrische fiets te mogen rijden of is dat enkel nodig voor een speedpedelec? Hoe snel kan je je met deze vervoersmiddelen verplaatsen? Is het dragen van een helm verplicht? En aan welke regels moet je je houden?
De antwoorden op deze vragen vind je in onderstaande tabel.
| Elektrische fiets | Speedpedelec | |
|---|---|---|
| Maximale snelheid | 25 km/u | 45 km/u |
| Is het dragen van een helm verplicht? | nee | ja |
| Is een nummerplaat en verzekering verplicht? | nee | ja |
| Is een rijbewijs verplicht? | nee | ja |
| Wat is de minimumleeftijd? | geen leeftijdsgrens | 16 jaar |
| Categorie in de wegcode | fietsers | bromfietsers klasse P |
Gevaren
Het gebruik van elektrische fietsen en speedpedelecs is niet zonder gevaar. Over het algemeen zijn de verwondingen bij ongevallen met deze vervoersmiddelen ernstiger dan bij ongevallen met een gewone fiets. Ook moeten de slachtoffers dikwijls langer in het ziekenhuis blijven en hebben ze vaker een operatie nodig.
De meeste ongevallen met elektrische fietsen gebeuren doordat de fietser uit evenwicht raakt en ten val komt. Het komt ook vaak voor dat een fietser botst tegen een obstakel of met een andere fietser. Slechts bij een klein aantal van de ongevallen is er sprake van een aanrijding door een gemotoriseerd voertuig.
Ongevallen
Uit de Verkeersveiligheidsbarometer van 2023 blijkt dat er in dat jaar 3.364 letselongevallen gebeurden met elektrische fietsen. Daarbij vielen 3.270 slachtoffers. Hoewel het aantal ongevallen daalde ten opzichte van het jaar daarvoor (3.417 in 2022) en er minder slachtoffers waren (3.270 in 2022), steeg het aantal doden: van 37 in 2022 naar 42 in 2023.
Tabel Evolutie van het aantal letselongevallen met minstens één elektrische fietser en het aantal slachtoffers bij elektrische fietsers in België (Verkeersveiligheidsbarometer 2023)
| 2015 | 2016 | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 | 2022 | 2023 | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Letselongevallen | 518 | 743 | 987 | 1.442 | 1.891 | 1.989 | 2.419 | 3.417 | 3.364 |
| Totaal slachtoffers | 512 | 739 | 971 | 1.418 | 1.827 | 1.951 | 2.370 | 3.376 | 3.270 |
| Doden | 15 | 13 | 20 | 21 | 25 | 29 | 34 | 37 | 42 |
| Gewonden | 497 | 726 | 951 | 1.397 | 1.802 | 1.922 | 2.336 | 3.339 | 3.228 |
In 2022 gebeurden er volgens cijfers van het Belgische statistiekbureau Statbel 676 ongevallen met speedpedelecs, waarbij twee doden vielen. Het aantal letselongevallen steeg sterk ten opzichte van de jaren daarvoor. Die grote toename is deels te wijten aan de groeiende populariteit van de speedpedelec: in 2017 waren in Vlaanderen (waar het merendeel van de speedpedelecs rondrijdt) iets meer dan 5.000 speedpedelecs ingeschreven, in 2022 waren dat er al meer dan 65.000. De speedpedelec wordt vooral gebruikt door de actieve bevolking als alternatief voor de auto op het woon-werktraject.
Opvallend is dat de slachtoffers bij ongevallen met speedpedelecs vooral mannen zijn: maar liefst 80% van de slachtoffers was een man, tegenover 46% bij de ongevallen met de gewone elektrische fietsen.
De figuur hieronder toont de evolutie van het aantal ongevallen met conventionele fietsen, elektrische fietsen en speedpedelecs op tien jaar tijd. De registratie van ongevallen met elektrische fietsen begon in 2014; voor speedpedelecs begon dat in 2017.
Figuur Evolutie van ongevallen met een conventionele fiets, met een elektrische fiets en met een speedpedelec (2013-2022) (Statbel)
Tips
Om ongevallen met elektrische fietsen en speedpedelecs te voorkomen, kan je enkele maatregelen nemen. Wij lijsten er enkele voor je op.
Elektrische fietsen
- Zorg dat je fiets steeds technisch in orde is, dat je remmen naar behoren werken en dat je goed verlicht bent.
- Zorg dat je de verkeersregels kent en leef ze na.
- Hou je aandacht bij de weg en laat je gsm in je zak of tas.
- Draag een fietshelm. Bij een speedpedelec is dat verplicht, bij een elektrische fiets die 25 km/u rijdt, niet. Toch is het aan te raden een helm te dragen wanneer je je op de weg begeeft.
- Zorg voor opvallende kledij zodat andere weggebruikers je goed zien.
Speedpedelecs
Voorgaande tips voor elektrische fietsen zijn ook van toepassing op speedpedelecs. Hieronder nog enkele zaken om extra op te letten bij het rijden met een speedpedelec:
- Let goed op verkeersborden om te weten waar je mag rijden. Algemeen geldt dat speedpedelecs op wegen met maximale toegelaten snelheid van 50 km/u mogen kiezen of ze op de weg of op het fietspad rijden. Op wegen met een hogere snelheid is het gebruik van het fietspad verplicht. Elke wegbeheerder (gemeente, gewest, Vlaamse Waterweg) bepaalt echter zelf waar een speedpedelec mag rijden en kan dus door middel van speciale onderborden de plaatselijke situatie wijzigen. Dat kan verwarrend zijn als je op je route verschillende wegen tegenkomt. Steeds goed uitkijken is dus de boodschap.
- Hou er bij het inhalen van andere fietsers rekening mee dat deze niet altijd bedacht zijn op jouw snelheid. Matig dus je snelheid bij het voorbijsteken.
- Hou je aan de toegelaten snelheid. In een zone 30 zal jij als fietser ook je snelheid moeten beperken.
- Hoe hoger je snelheid, hoe beperkter je gezichtsveld wordt: het zogenaamde tunnelzicht.
Upgrade jouw abonnement
Deze tekst is momenteel niet toegankelijk binnen jouw abonnementsformule.
Ontdek onze verschillende formules.