Kennisbank

Mannen komen van Mars, vrouwen van Venus, we weten het allemaal: er zijn verschillen tussen mannen en vrouwen. Dat heeft ook zijn gevolgen voor de risico’s op de werkvloer. Schoorvoetend heeft het ‘gender’-aspect zijn weg gevonden naar het debat rond de arbeidsomstandigheden. Maar toch blijven er nog hiaten bestaan.

Bepaalde arbeidsovereenkomsten bevatten een clausule die uitdrukkelijk de mogelijkheid voorziet dat werknemers kunnen opgedragen worden te reizen of te werken in het buitenland. Wat zijn in zo’n geval de verplichtingen van de werkgever en de werknemer? Wat met risicovolle landen: kan de werknemer zomaar weigeren om er naar toe te trekken?

Het ontstaan van nieuwe vormen van arbeidsorganisatie in de jaren 1980 leidde tot nieuwe ontwikkelingen inzake afgezonderd werk. De technologische evolutie en de economische druk – waarbij steeds meer met onderaannemers werd gewerkt – resulteerden immers in een inkrimping van het personeelsbestand en in afgezonderde arbeidsposten, maar ook in een diversificatie van de taken die worden uitgevoerd in afgezonderde situaties. Het INRS (Frankrijk) publiceerde een studie over een aspect dat in dit verband zeer belangrijk is: de installatie van een doeltreffend communicatie- en alarmsysteem.

De toetreding van steeds meer landen tot de Europese Unie maakt dat bepaalde sectoren in België steeds vaker een beroep doen op buitenlandse werkkrachten. In de bouwsector uit zich dat, sinds de toetreding van 10 nieuwe landen tot de EU in 2004, door een opvallende toestroom van Poolse arbeiders op Belgische bouwwerven. In haar eindwerk ‘Grensoverschrijdende tewerkstelling. Risico’s op de Belgische bouwplaatsen bij het werken met nieuwe EU-onderdanen’ Joanna Platrzalek, Grensoverschrijdende tewerkstelling. Risico’s op de Belgische bouwplaatsen bij het werken met nieuwe EU-onderdanen. Eindwerk tot het verkrijgen van het getuigschrift ‘Aanvullende vorming preventieadviseur arbeidsveiligheid niveau 2. Lucina Academy for Working Life, Academiejaar 2006-2007. Promotor: Jacques Clerinx. gaat Joanna Patrzalek na in hoeverre het werken met werknemers van verschillende Europese nationaliteiten op Belgische werven veiligheidsrisico’s inhoudt.

Het cliché van de illegale Poolse arbeider die ver beneden de prijs werkt en zonder enige kennis van veiligheidszaken klopt slechts gedeeltelijk. Bovendien is in de gevallen waar het fout loopt de hoofdaannemer of opdrachtgever minstens even verantwoordelijk als de buitenlandse werknemer zelf. Joanna Patrzalek stelt in haar studie ‘Grensoverschrijdende tewerkstelling’ Grensoverschrijdende tewerkstelling. Risico’s op de Belgische bouwplaatsen bij het werken met nieuwe EU-onderdanen door Joanna Patrzalek in het kader van de aanvullende vorming preventieadviseur arbeidsveiligheid Niveau 2 aan de Lucina Academy for Working Life, academiejaar 2006-2007. aan de hand van een enquête enkele oplossingen voor om het werken met nieuwe EU-onderdanen te verbeteren.

Voltijds werk is het meest gangbare werkpatroon binnen de Europese Unie. Het systeem van flexibele werkuren lijkt een oplossing om werk en privé met elkaar te verzoenen. Er valt tussen de lidstaten onderling evenwel nogal wat verschil te noteren over de mogelijkheden die op dit vlak bestaan. De Europese Stichting voor de Verbetering van de Levens- en Werkomstandigheden heeft een nieuw rapport uit over de combinatie van gezin en voltijds werk.

“Niet-technologische innovatie met aandacht voor betere werkomstandigheden leidt tot hogere productiveit bij bedrijven.” Dat zei Dr. Frank Pot van het Nederlands Centrum voor Sociale Innovatie tijdens de Academische zitting ter ere van de tiende verjaardag van Prevent. Volgens hem moet in de toekomst dan ook niet enkel gezocht worden naar technologische vernieuwingen, maar ook naar nieuwe vormen van arbeidsorganisatie, personeelsbeleid en het samenwerken van verschillende industrieën.

“Als men iets aan het psychisch welbevinden en de gezondheid van werknemers die kortcyclische montagearbeid verrichten wil doen, ligt de enige oplossing in het afschaffen van de lopende band.” Dat is de opmerkelijke conclusie van de doctoraatsstudie van Anne Delarue. In haar doctoraat ‘Teamwerk: de stress getemd? Een multilevelonderzoek naar het effect van organisatieontwerp en teamwerk op het welbevinden bij werknemers in de metaalindustrie’, gaat Delarue na welke impact het werken in teamverband heeft op stress, emotionele uitputting, jobtevredenheid, bedrijfsbinding en verloopintentie. Ze voerde daarvoor onderzoek in zes metaalverwerkende bedrijven in Vlaanderen.

Vanaf 1 januari 2008 wordt een nieuwe NACE-code gehanteerd. Algemeen bevat de nieuwe lijst, die als NACE Rev.2 wordt aangeduid, meer onderverdelingen. De belangrijkste wijzigingen doen zich voor in de industrie en de distibutie van elektriciteit, gas en water.

Deeltijds werk is goed ingeburgerd in ons land en in een aantal lidstaten van de Europese Unie. Tussen de verschillende lidstaten bestaan er evenwel verschillen, die hun oorzaak vinden in uiteenlopende factoren. De Europese Stichting voor de Verbetering van Levens- en Arbeidsomstandigheden in Dublin heeft een rapport uitgebracht over het aandeel en de context van deeltijds werk in Europese bedrijven: Part-time work in European companies, Establishment Survey on Working Time 2004-2005.

Het debat over de al dan niet (beperkte) openstelling van de Belgische grenzen voor werknemers uit de nieuwe Europese lidstaten is brandend actueel. België zal haar grenzen op 1 mei 2006 nog even dichthouden. De Oost-Europese ondernemer ligt hier niet wakker van. Hij mag in België op grond van het ‘vrij verkeer dienstverrichters’ alleen of met zijn eigen personeel aan de slag. Waarom kan hij dat? En wat met de arbeidsvoorwaarden en -omstandigheden?

Een heet hangijzer in onze maatschappij is de tewerkstelling van oudere werknemers. Die zouden meer op de arbeidsmarkt moeten vertegenwoordigd zijn. Hoe is het echter gesteld met de gezondheidstoestand van deze groep, en welke invloed heeft die op hun mogelijkheid tot werken? De onafhankelijke ziekenfondsen gingen na of er een verband bestaat tussen leeftijd en arbeidsongeschiktheid en geven enkele aanbevelingen mee om deze problematiek aan te pakken.